In 1942 werd er een versimpelde versie van de Baureihe 50 ontworpen om tijdens de Tweede Wereldoorlog door het Duitse leger ingezet te worden. De locomotieven werden versimpeld om zo veel mogelijk locomotieven te kunnen maken. Met de bouw van de locs werd gedacht dat de locomotieven maximaal 5 jaar dienst zouden doen. Vrijwel alle fabrieken in Duitsland en in de bezette gebieden kregen de opdracht om de locomotieven te maken. De stoomlocomotieven hebben een pk van 1600 en een maximale snelheid van 80 km/u, dat komt door de kleinere wielen. Stoomlocomotieven met kleinere wielen kunnen meer kracht zetten en zijn daardoor geschikt om goederentreinen te rijden. Stoomlocomotieven met grotere wielen zijn sneller maar hebben minder kracht. De Baureihe 52-locomotieven hebben zowel vooruit als achteruit dezelfde snelheid, dat hebben niet alle tenderlocomotieven. De Baureihe 52 is de grootste serie geproduceerde oorlogslocomotieven. Volgens schattingen zijn er tijdens de oorlog meer dan 6300 locomotieven van de serie gebouwd. De locomotieven werden ingezet voor de middelzware goederentreinen. Ze konden ook met een maximale snelheid van 80 km/u passagierstreinen trekken. De locs hadden als losse loc of met korte treinen erg slechte rijeigenschappen; dit probleem is pas bij enkele locs in de jaren '80 opgelost. De locomotieven werden voornamelijk gebruikt om oorlogstreinen te rijden bij het oostfront.

Na de Tweede Wereldoorlog werden er nog meer locomotieven van de serie gebouwd, waardoor het aantal locomotieven uitkwam op waarschijnlijk 6719 locomotieven. In totaal zijn er meer dan 7800 locomotieven gebouwd; een groot aantal ervan is gesneuveld tijdens de oorlog. Kort na de oorlog was de serie Baureihe 52 overal in Europa te zien. Een groot aantal van de locomotieven reed in de Sovjet-Unie. Daar reden meer dan 2100 BR 52-locomotieven. Polen had meer dan 1200 locomotieven in dienst en Oost-Duitsland ongeveer 800 stoomlocomotieven. In Roemenië werden 100 locomotieven in dienst gesteld. De Duitsers hebben in Noorwegen 74 locomotieven achtergelaten; die locs zijn na de oorlog in Noorwegen in dienst gesteld. Tsjecho-Slowakije had honderden locomotieven van de serie in dienst. Hongarije kocht in 1963 100 locomotieven van de Sovjet-Unie. Met uitzondering van Oostenrijk werden de locomotieven in West-Europa snel vervangen door nieuwe locomotieven. In Oostenrijk hebben de locomotieven tot 1976 dienstgedaan. In West-Duitsland zijn de locomotieven snel aan de kant gezet. In 1960 stelde de Oost-Duitse DR de eerste Rekolokomotieven van de serie Baureihe 52 in dienst. De locomotieven kregen groot onderhoud en bezuinigingen uit de oorlogstijd werden hersteld. 208 Baureihe 50-stoomlocomotieven werden ook in het reconstructieprogramma (reko) opgenomen. De Baureihe 50 en 52-locomotieven kregen dezelfde nieuwe ketel. Tevens kregen de locs een mengvoorverwarmer, bouwtype "Ifs", met bijbehorende voedingspomp. De locomotieven werden onder de Baureihe 52.80-serie gerekend. In totaal zijn 200 locomotieven van de serie Baureihe 52 verbouwd. De locs kregen de nummers 52 8001 t/m 52 8200. Het type Baureihe 52 heeft tot het einde van het stoomtijdperk van de Oost-Duitse DR eind jaren '90 nog dienstgedaan. Polen stelde de locomotieven ook eind jaren '90 buiten dienst. In Bosnië werden de laatste stoomlocs van de serie in 2017 pas buitendienst gesteld; de locomotieven werden daar gebruikt voor industriële diensten.

In Nederland zijn er negen locomotieven van de serie Baureihe 52 bewaard gebleven. De 52 3879, 52 8010, 52 8053, 52 8091 en de 52 8139 zijn in het bezit van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij. De Museumspoorlijn STAR beschikt over de TE-5933, 52 8060 en de 52 8082. De 52 532 is actief bij de Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij. In 1943 is de 52 3193 door Arnold Jung Lokomotivfabrik gebouwd. In 1960 stelde de Oost-Duitse DR de eerste Rekolokomotieven van de serie Baureihe 52 in dienst. De 52 3193 kreeg het nummer 52 8060. Het type Baureihe 52 heeft tot het einde van het stoomtijdperk van de Oost-Duitse DR eind jaren '90 nog dienstgedaan. In 1990 werd de loc verbouwd naar een 'Heizloc', de ketel van de loc werd gebruikt om gebouwen of rijtuigen te verwarmen in de wintermaanden. Om naast de TE-5933 nog een rijvaardige stoomloc te hebben, besloot de STAR om eind 2005 de 50 3645 en de 52 8060 van de opgeheven Eisenbahnfreunde Walburg te kopen. In 2006 zijn beide locomotieven naar Stadskanaal gebracht. In 2007 is in Stadskanaal gestart met het opknappen van de 52 8060. Een jaar later zou de locomotief, met de tender van de 52-8082, in dienst worden gesteld. In 2010 zou de loc in dienst komen, echter door de op donderdagavond 27 augustus 2009 aangestoken brand in de loods van Museumspoorlijn STAR is dat niet doorgegaan. De loc was erg beschadigd. In de zomer van 2010 werd is men weer begonnen de stoomlocomotief op te knappen. In mei 2015 is de loc in dienst gesteld. In de winter van 2020 op 2021 heeft de loc een onderstelrevisie gekregen bij Shunter in Rotterdam.

Momenteel is de loc eigendom van de Museumspoorlijn STAR.